Đặc điểm của gia đình rối loạn chức năng là gì?
1. Không nói: "Chúng tôi không bàn luận về các vấn đề gia đình của mình - cả với nhau lẫn với người ngoài". Quy tắc này là nền tảng cho sự phủ nhận về lạm dụng, nghiện, bệnh tật, và những vấn đề khác trong gia đình. Thông điệp ở đây là: Hãy hành động như mọi thứ đều ổn và đảm bảo rằng mọi người nghĩ rằng chúng ta là một gia đình hoàn toàn bình thường. Điều này gây rối cho trẻ em, họ cảm nhận có điều gì đó không ổn, nhưng không ai thừa nhận. Vì vậy, trẻ em thường kết luận rằng họ là vấn đề của gia đình.
Đôi khi trẻ em bị đổ lỗi một cách trực diện và đôi khi chúng tự gán cho chính bản thân chúng cảm giác rằng có điều gì đó không ổn với họ. Vì không ai được phép nói về sự rối loạn này, gia đình bị ám bởi bí mật và sự xấu hổ. Đặc biệt là trẻ em, họ cảm thấy cô đơn, tuyệt vọng và nghĩ rằng không ai khác đang trải qua những gì họ đang trải qua.
Quy tắc "không nói" đảm bảo rằng không ai thừa nhận vấn đề thực sự trong gia đình. Và khi gốc của vấn đề gia đình bị phủ nhận, thì nó không thể bao giờ được giải quyết; sức khỏe và sự lành mạnh không thể xảy ra với tư duy này.
2. Không tin tưởng: Trẻ em phụ thuộc vào cha mẹ hoặc người chăm sóc để bảo vệ chúng, nhưng khi chúng lớn lên trong một gia đình rối loạn chức năng, chúng sẽ rất khó khăn để cảm nhận cha mẹ (và thế giới) là an toàn và đáng sống. Và vì do không có cảm giác cơ bản về sự an toàn, trẻ em cảm thấy lo lắng và khó tin tưởng.
Trẻ em không phát triển cảm giác tin tưởng và an toàn trong gia đình rối loạn chức năng vì chúng cảm thấy trước hết là cha mẹ của chúng không đáng tin cậy. Chúng xem xét việc cha mẹ không đồng thuận, hay cãi vã, không đáng tin và không thực hiện những lời hứa, cũng như không hoàn thành trách nhiệm của họ. Ngoài ra, một số cha mẹ rối loạn còn đưa trẻ em của họ vào những tình huống nguy hiểm mà không bảo vệ họ khỏi lạm dụng. Kết quả là trẻ em học được rằng chúng không thể tin tưởng người khác - ngay cả cha mẹ của chúng - để đáp ứng nhu cầu của chúng và bảo vệ chúng (là hình thức tin tưởng cơ bản nhất đối với trẻ em).
Khó khăn trong việc tin tưởng người khác cũng bùng nổ ra ngoài gia đình. Ngoài quy tắc "không nói", quy tắc "không tin tưởng" duy trì sự cô lập của gia đình và khuynh hướng sợ hãi rằng nếu chúng xin giúp đỡ, điều tồi tệ sẽ xảy ra (mẹ và bố sẽ ly hôn, bố sẽ vào tù, chúng sẽ kết thúc trong viện dưỡng lão). Mặc dù cuộc sống gia đình đáng sợ và đau khổ thế nào, nhưng đó đã dần thành chuyện thường, chúng đã quen rồi; chúng đã học cách sống sót ở đó - và việc gây xáo trộn gia đình bằng cách nói chuyện với một giáo viên hoặc tư vấn viên có thể làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy, chúng dần trở nên không tin tưởng ai, thậm chí là bản thân chúng.
3. Không cảm xúc: Việc kìm nén cảm xúc đau khổ hoặc sự khó hiểu là một cách để ứng phó được sử dụng bởi tất cả mọi người trong một gia đình rối loạn chức năng. Trẻ em trong gia đình rối loạn chứng kiến cha mẹ của chúng sử dụng rượu, ma túy, thực phẩm gây hại, và công nghệ để làm dịu cảm xúc của chúng. Chúng gần như không có cơ hội thể hiện và xử lý cảm xúc một cách lành mạnh.
Trẻ em cũng có thể chứng kiến những cảnh quái đản về cơn thịnh nộ. Đôi khi, sự tức giận là một cảm xúc duy nhất mà họ thấy cha mẹ thể hiện. Trẻ em nhanh chóng học được rằng cố gắng thể hiện cảm xúc của họ sẽ khi tốt nhất dẫn đến việc bị phớt lờ và khi tệ nhất là dẫn đến bạo lực, đổ lỗi và xấu hổ. Do đó, trẻ em cũng học cách kìm nén cảm xúc của họ, làm tê liệt bản thân và cố gắng làm sao để mình không phải chịu đau khổ.
Sự tủi hổ
Sự tủi hổ là một yếu tố lan tràn trong các gia đình rối loạn chức năng. Đó là cảm giác bạn trải qua khi bạn nghĩ rằng có điều gì đó sai với bạn, rằng bạn kém cỏi hoặc không xứng đáng. Sự tủi hổ là kết quả của những bí mật và sự phủ nhận trong gia đình, hay từ những lời nói trong gia đình nói rằng bạn xấu xa và xứng đáng bị tổn thương hoặc bị bỏ rơi. Trẻ em trong gia đình rối loạn chức năng thường tự đổ lỗi cho bản thân về những thiếu sót của cha mẹ hoặc về việc bị ngược đãi hoặc bị phớt lờ. "Là lỗi của tôi" là cách dễ dàng nhất mà tâm trí của họ có thể nghĩ ra để giải thích cho các tình huống rắc rối và đáng sợ.
Khi trở thành người trưởng thành, một phần của quá trình lành lặn khỏi gia đình rối loạn chức năng là giải quyết cảm giác tủi hổ và nhận ra rằng những khuyết điểm của cha mẹ không phải là lỗi của chúng ta và không có nghĩa rằng chúng ta thiếu sót hoặc không xứng đáng.
Hàn gắn tổn thương
Hàn gắn cũng đồng nghĩa với việc vượt qua các quy tắc chi phối động lực của gia đình rối loạn chức năng. Bạn có thể thay thế những luật lệ ngầm "không nói, không tin, không cảm xúc" bằng một tập hợp hướng dẫn mới trong các mối quan hệ của bạn khi bạn đã trưởng thành:
Hãy nói về cảm xúc và trải nghiệm của bạn. Bạn có thể loại bỏ sự tủi hổ, sự cô đơn, cảm giác cô đơn và xây dựng những mối quan hệ kết nối hơn khi bạn chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc của mình với những người đáng tin cậy. Nhận thức và nói về vấn đề của bạn là ngược lại với việc duy trì phủ nhận. Điều này mở ra cánh cửa đến giải pháp và sự lành mạnh.
Tin tưởng người khác và thiết lập giới hạn thích hợp. Tin tưởng có thể là một điều đáng sợ, đặc biệt khi điều đó đã đánh bại bạn trong quá khứ. Điều này mất thời gian để học cách tin tưởng chính mình và biết nhận ra những mối quan hệ xung quanh rằng ai đáng tin và ai không. Tin tưởng là một phần quan trọng của các mối quan hệ lành mạnh, cùng với việc xây dựng giới hạn lành mạnh đảm bảo rằng bạn được đối xử với sự tôn trọng và đáp ứng nhu cầu của bạn.
Trải nghiệm tất cả cảm xúc của bạn. Bạn được phép có tất cả cảm xúc của mình. Điều này sẽ cần thời gian để trở lại với cảm xúc của bạn và nhận ra giá trị của chúng. Nhưng bạn có thể bắt đầu bằng cách tự hỏi cảm giác của bạn và tự nhắc nhở mình rằng cảm xúc của bạn quan trọng. Bạn không cần bị giới hạn chỉ trong việc cảm thấy xấu hổ, sợ hãi và buồn bã. Bạn cũng không cần người khác xác nhận cảm xúc của bạn; không có cảm xúc đúng hoặc sai, tốt hoặc xấu. Hiện tại, hãy để cảm xúc của bạn tồn tại.
Kết luận
"Không ai đựa lựa chọn nơi họ sinh ra, nhưng họ có thể lựa chọn cách họ lớn lên như thế nào?" Đúng vậy, mình rất cảm thông với bạn nếu như bạn đang cảm thấy gia đình không phải nơi để trở về, không phải là nhà như bao người khác vẫn hay nói, thực sự. Tuy nhiên, mình vẫn mong bạn luôn mạnh mẽ, không để những tổn thương đó ngăn cản sự phát triển của bạn, hãy luôn yêu thương và tin tưởng bản thân bạn nhé!